Psychomotoryka obejmuje szeroko pojętą aktywność ruchową człowieka, począwszy od najwcześniejszych lat jego życia. Jest to jednocześnie spoiwo i fundament dla prawidłowego rozwoju pozostałych sfer życia ludzkiego: fizjologii, emocji, umysłowości i życia społecznego.
Szczyt możliwości ruchowych człowieka przypada na wiek ok. 3 do 5 lat i to właśnie na tym etapie w największym stopniu kształtowany jest układ nerwowy i zdolności poznawcze dziecka. Z tego względu wiek przedszkolny jest czasem najbardziej odpowiednim na doskonalenie w dziecku wszelkich aktywności fizycznych. Wzmacnianie tego typu zachowań polepsza koordynację ruchową i koncentrację, co ma kluczowe znaczenie dla edukacji dziecka na późniejszym etapie i jego zdolności poznawczych.
Rozwój psychomotoryczny dziecka jest bazą do rozwoju pozostałych elementów – umysłowego, poznawczego, emocjonalnego. Jeśli chcesz, by Twoje dziecko rozwijało się prawidłowo we wszystkich dziedzinach, warto dbać o jego właściwy rozwój psychomotoryczny. Dzięki umiejętności poruszania się maluch odkrywa świat, a tym samym zdobywa wiedzę o sobie, zasadach, na jakich funkcjonuje oraz jak zachowują się inni ludzie. Na bazie rozwoju psychomotorycznego kształtują się takie umiejętności jak: koncentracja uwagi, koordynacja psychoruchowa czy orientacja przestrzenna.
Dlaczego rozwój psychomotoryczny dziecka jest tak ważny?
Przede wszystkim należy zaznaczyć, że psychomotoryka jest ściśle powiązana z integracją sensoryczną. Od pierwszych dni życia dzieci uczą się poznawać świat za pomocą zmysłów. To one dostarczają ogromu informacji o otaczającym nas świecie. Później na ich podstawie uczymy się właściwie działać. Proces ten przypomina dorosłego uczącego się jeździć na nartach czy prowadzić samochód. To dzięki naszym zmysłom oceniamy, jak daleko są od nas różne obiekty, jaka szybkość jest odpowiednia itd. W tym samym procesie uczestniczą nasze dzieci przez cały okres dzieciństwa.
Wszelkie działania podejmowane w celu uczenia się i doskonalenia czynności ruchowych, rozwijają zdolność postrzegania i skutecznego działania, przyczyniając się do rozwoju pewności siebie. Ta z kolei jest niezbędna, by dziecko bez obaw podejmowało nowe zadania i mierzyło się z wyzwaniami. Kolejne to kompetencje związane z działaniem – czyli umiejętności podejmowania aktywności szkolnych, prywatnych, zawodowych. To dzięki nim dziecko umie tworzyć plany działania i inicjować kroki niezbędne do ich realizacji. Psychomotoryka pozwala dziecku rozwijać relacje z samym sobą. Mowa tu o postrzeganiu siebie, umiejętności wyrażania i odczytywania własnych emocji i uczuć, potrzeb czy zainteresowań. Dzięki niej dziecko uczy się również własnego ciała. Jego znajomość to jedna z najważniejszych kwestii potrzebnych do zbudowania umiejętności radzenia sobie z emocjami. Rozwój psychomotoryczny dziecka przyczynia się także do zdobywania kompetencji społecznych – budowania relacji z innymi i funkcjonowania w grupie. To dzięki nim dziecko uczy się godzić własne potrzeby i dążenia z pragnieniami i oczekiwaniami grupy.
Kiedy warto udać się z dzieckiem na terapię psychomotoryczną?
Terapia psychomotoryczna jest szczególnie ważna w przypadkach kiedy u dzieci zauważalne są:
-
trudnościami w wykonywaniu czynności ruchowych ( niezręcznością, męczliwością, słabą koordynacją ruchowa np. trudnościami w nauce jazdy na rowerze, łatwością tracenia równowagi);
-
opóźnionym rozwój mowy i trudnościami w porozumiewaniu się;
-
opóźnieniem znajomości schematu własnego ciała (somatognozji), nieprawidłowym nazywaniem i wskazywaniem części ciała;
-
zaburzeniami lateralizacji (brakiem dominacji jednej strony ciała);
-
brakiem orientacji w przestrzeni i czasie ( nieumiejętnym stosowaniem wyrażeń przyimkowych: nad, pod, za itp., myleniem określenia czasu: dziś jutro wczoraj itp., nieznajomością kalendarza i zegara);
-
brakiem wiary w siebie, niską samoocena, trudnościami w nawiązywaniu prawidłowych relacji z otoczeniem, problemami z funkcjonowaniem w grupie rówieśniczej;
-
zaburzeniami zachowania (nadpobudliwością ruchową lub emocjonalną, trudnościami z koncentracją uwagi, nadwrażliwością emocjonalną, płaczliwością, biernością, impulsywnością itp.;
-
trudnościami w uczeniu się i problemami szkolnymi (niską sprawnością grafomotoryczną, myleniem kształtów i kolorów, trudnościami w opanowaniu pisania, czytania i liczenia).
Bibliografia:
1. Kułakowska Z., Borkowska M., Zychowicz B. (2013) Terapia psychomotoryczna dzieci metodą PROCUS i BLOCK. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
2. Majewska J., Majewski A. (2012) Zarys Psychomotoryki. Główne nurty psychomotorycznego wspierania rozwoju dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Harmonia